Stoelgang. Raar woord. Het betekent niet een rij stoelen in dat gang, maar dat wat je zittend op het toilet doet. Het is een combinatie van de woorden ‘stoel’, want je zit uiteindelijk, en ‘gaan’, want je moet toch gaan. Simpele uitleg, maar zo staat het toch in het etymologisch woordenboek, het boek dat verklaart waar woorden vandaan komen. De eerste vermelding van het woord ‘stoelgang ‘ was al in 1477 trouwens.
Ik wil het nu even niet hebben over dat wat je op het toilet doet, maar over het toilet zelf. Of wc, wat dan weer voor ‘Water Closet’ staat, en ‘waterkast’ betekent. Maar goed, het toilet dus, want uiteindelijk brengen we er heel wat tijd op door in ons leven. En de eerste gedachte die dan bij je opkomt is; waarom dan zo’n ongemakkelijke harde zitting? Waarom niet een iets aangenamere, zachtere en verende wc-bril? Of vraag alleen ik me dat af?
Even een weetje: Saddam Hoessein had in al zijn paleizen volledig gouden toiletten laten installeren. Waarom weet niemand, en de toiletbrillen waren net zo hard als de goedkopere versie die u en ik thuis hebben staan. Daar zit je dan op je gouden toilet, met net zo veel pijn aan je billen als de man in de straat. Of beter, de man op de wc.
Hoe dan ook, er zijn nogal wat verschillen in toiletten, zoals u ongetwijfeld zelf ook gemerkt zal hebben. Denk bijvoorbeeld maar eens aan die gaten in de grond langs de Franse snelweg. Overal ter wereld kom je verschillende toiletten tegen. Maar wat ze allemaal wel zo’n beetje hetzelfde hebben, is het feit dat het een afgesloten ruimte is. Je zit er in je eentje. Vroeger met een krant, een scheurkalender of een boek, tegenwoordig met de smartphone.
Maar wist u dat dat vroeger helemaal niet zo was? De publieke toiletten in het oude Rome bestonden uit een rij naast elkaar, zonder afscheiding. Je zat gezellig naast elkaar te keutelen en te keuvelen. Er zijn ook foto’s van de toiletten in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog; zelfde beeld. Soldaten die naast elkaar zitten, soms inderdaad gewoon met een krantje in de hand.
Dat openbare is voorbij, onze stoelgang is privé geworden. Nu nog wat aangenamer voor onze billen.